Saturday, October 18, 2025

MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช

 MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคฆिเคจ – SME เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฆिเค เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เค•ोเคฐ्เคธ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ्เคธ เค•ो, เคฆीเคชाเคตเคฒी เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนुเค† เคธเคค्เคฐ

17 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025  เคธ्เคฅाเคจ: เค†เคˆ.เคŸी. เคฒैเคฌ, SCERT เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก, เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ

SCERT เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เคฎें เคšเคฒ เคฐเคนी MOOC 3.0 เคตिเค•ाเคธ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เค†เคœ เคฆूเคธเคฐा เคฆिเคจ เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เคจเคตाเคšाเคฐ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคฐเคนा। เค‡เคธ เคฆिเคจ SME (Subject Matter Experts) เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ (Course Reviewers) เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคธเคญी เค›เคน เค•ोเคฐ्เคธों เค•ी เคตिเคธ्เคคृเคค เคธाเคฎเค—्เคฐी, เคตीเคกिเคฏो เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ, เคˆ-เคชोเคฐ्เคŸเคซोเคฒिเคฏो เค”เคฐ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ เคŸाเค‡เคฎเคฒाเค‡เคจ เค•ो เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคฆिเคฏा।
เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เคเค• เค‰เคจ्เคจเคค เคกिเคœिเคŸเคฒ เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฒेเคŸเคซॉเคฐ्เคฎ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจा เคนै เคœो AI เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ौเคถเคฒ, เคกिเคœिเคŸเคฒ เคฆเค•्เคทเคคा, เค”เคฐ เคจเคตाเคšाเคฐเคชूเคฐ्เคฃ เค…เคง्เคฏाเคชเคจ เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเค—ा।

เค†เคœ เค•े เคธเคค्เคฐ เคฎें เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เค”เคฐ เค‘เคซเคฒाเค‡เคจ เคฆोเคจों เคฎाเคง्เคฏเคฎों เคธे เคœुเคก़े เคธเคญी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เคจे เคธเคฎूเคน เค•ाเคฐ्เคฏ (Group Discussion) เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे Course 1 เคธे Course 6 เคคเค• เค•ी เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ, เคตीเคกिเคฏो เค•ंเคŸेंเคŸ, เคˆ-เคชोเคฐ्เคŸเคซोเคฒिเคฏो เค—เคคिเคตिเคงिเคฏाँ เค”เคฐ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ-เคตाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ो เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा।

เค•ोเคฐ्เคธ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเคทเคฏ เคเคตं เคฆिเคถा:

เค•्เคฐเค•ोเคฐ्เคธ เค•ा เคจाเคฎเคซोเค•เคธ เค•्เคทेเคค्เคฐ
1Using AI in Productivityเคฆเคธ्เคคाเคตेเคœ़, เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค”เคฐ เค•เค•्เคทा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคฎें AI เค•ा เค‰เคชเคฏोเค—
2AI-driven Interactive Lesson Plan Developmentเค‡ंเคŸเคฐเคเค•्เคŸिเคต เคถिเค•्เคทเคฃ เคฏोเคœเคจाเค“ं เคฎें AI เคเค•ीเค•เคฐเคฃ
3AI-based Multimedia & Video Integrationเคตीเคกिเคฏो, เค‘เคกिเคฏो เค”เคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฎें AI เค‰เคชเค•เคฐเคฃों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค—
4Cybersecurity & Digital Hygieneเคธाเค‡เคฌเคฐ เคธुเคฐเค•्เคทा เค”เคฐ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคกिเคœिเคŸเคฒ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ
5AI, Coding & Educational Game Developmentเค—ेเคฎ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เค•ोเคกिंเค— เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เคจเคตाเคšाเคฐ
6Research Writing – Structure & Toolsเค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคฒेเค–เคจ, เคกेเคŸा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค”เคฐ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ

เค•ाเคฐ्เคฏเคฏोเคœเคจा เค”เคฐ เคธเคฎเคฏเคฐेเค–ा (Work Plan & Timeline):
เคธเคญी SMEs เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคŸीเคฎ เคจे 45 เคฆिเคจों เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคฎเคฏเคฐेเค–ा เคคเคฏ เค•ी เคนै เคœिเคธเค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•ोเคฐ्เคธ เค•ो เค•्เคฐเคฎเคถः เคจिเคฎ्เคจ เคšเคฐเคฃों เคฎें เคตिเค•เคธिเคค เค•िเคฏा เคœाเคเค—ा:

  1. เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ เคเคตं เคธाเคฎเค—्เคฐी เคตिเค•ाเคธ: 45 เคฆिเคจ

  2. เคฎเคฒ्เคŸीเคฎीเคกिเคฏा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคตं เคฐिเค•ॉเคฐ्เคกिंเค—: 3  เคฆिเคจ

  3. เคฐीเคต्เคฏू เคเคตं เคธंเคถोเคงเคจ: 10 เคฆिเคจ

  4. เคŸेเคธ्เคŸिंเค— เคเคตं เคซाเค‡เคจเคฒ เค…เคชเคฒोเคก: 30 เคฆिเคจ

เค‡เคธ เคฏोเคœเคจा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ MOOC 3.0 เค•े เคธเคญी เค›เคน เค•ोเคฐ्เคธ เคฆिเคธंเคฌเคฐ 2025 เคคเค• เคฒॉเคจ्เคš เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคंเค—े।

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เค•ोเคฐ्เคธ เค•ोเค‘เคฐ्เคกिเคจेเคŸเคฐ เค†เคฐ. เคชी. เคฌเคกोเคจी (เค†เคˆ.เคŸी. เคช्เคฐเคตเค•्เคคा, SCERT) เคจे เค•ोเคฐ्เคธ เค•ी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ा เคธเคฎाเคชเคจ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคिเค•เคฐเคฃ เคฆिเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เค•ि เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ेเคตเคฒ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เคเค• เคกिเคœिเคŸเคฒ เคจเคตाเคšाเคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคนै।
เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคŸेเค• เคŸीเคฎ, เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ เคŸीเคฎ เค”เคฐ เคธเคญी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคญाเคฐ เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌिंเคฆु เค•ो NEP 2020 เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เคนै।

เคช्เคฐเคฎुเค– เคธเคนเคญाเค—ी เคตिเคถेเคทเคœ्เคž:

  • เคช्เคฐो. เค…เคœเคฏ เคธेเคฎเคฒ्เคŸी, เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคถ्เคฐीเคจเค—เคฐ
  • เคกॉ เค‡เคธ्เคคेเคฏाเค• เค…เคนเคฎเคฆ , เคชेเคŸ्เคฐोเคฒिเคฏเคฎ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ 
  • เคกॉ. เค•िเคฐเคฃ เคกंเค—เคตाเคฒ, เคฒเค–เคจเคŠ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ
  • เคกॉ เค†เคถीเคท เคฐเคคूเคกी , เคกॉเคฒ्เคซिเคจ เค‡ंเคธ्เคŸिเคŸ्เคฏूเคŸ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ 
  • เคกॉ. เคšाँเคฆเคจी เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी
  • เค…เคฒ्เคชा เคจिเค—เคฎ, Fulbright เคธ्เค•ॉเคฒเคฐ เคเคตं เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•, เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
  •  เค‡เคฎเคฐाเคจ เค–ाเคจ, เคเคช เค—ुเคฐु เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ
  •  เคฆौเคฒเคค เค—ुเคธाเคˆं, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคญाเคธ्เค•เคฐ เคœोเคถी, เคจเคตाเคšเคฐी เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค•
  • เคกॉ. เค…เคคुเคฒ เคฌเคฎเคฐाเฅœा, เคจเคตाเคšเคฐी เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค•
  • เคœे. เคชी. เคกोเคญाเคฒ, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคฎเคจोเคงเคฐ เคจैเคจเคตाเคฒ, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคธुเคช्เคฐिเคฏा เคฌเคนुเค–เคฃ्เคกी, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคช्เคฐเคฆीเคช เคจेเค—ी, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคกॉ. เค†เคถुเคคोเคท เคตเคฐ्เคฎा, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคšंเคชाเคตเคค 
  • เคฒเคคा เค†เคฐ्เคฏ ,เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคšंเคชाเคตเคค 
  • เคช्เคฐเค•ाเคถ เคšंเคฆ्เคฐ เค‰เคชाเคง्เคฏाเคฏ, เคฐाเคœ्เคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคตเคฐ्เคœिเคจ , เคŸेเค• เคเคจเคฎैเคŸเคฐ  เคเคธเคธीเค†เคฐเคŸी เคคเคฎिเคฒเคจाเคกु 
  • เคญूเคชाเคฒ เคธिंเคน เคจेเค—ी, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคฏू เคเคธ เคจเค—เคฐ 
  • เค…ंเค•िเคค เคœोเคถी, เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค• เค…เคฒ्เคฎोเคก़ा 

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เคฆूเคธเคฐे เคฆिเคตเคธ เคชเคฐ  เคจिเคฆेเคถเค• เค…เค•ाเคฆเคฎिเค• เคฌเคจ्เคฆเคจा เค—เคฐ्เคฌ्เคฏाเคฒ , เค…เคชเคฐ เคจिเคฆेเคถเค• เคชเคฆเคฎेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธเค•เคฒाเคจी เค”เคฐ เค‰เคชเคจिเคฆेเคถเค• เค…เคœीเคค เคญเคฃ्เคกाเคฐी เคจे “MOOC 3.0  เค•ी เคธเคซเคฒเคคा  เค•ो เคฌेเคนเคคเคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธเคญी เคเค•्เคธเคชเคฐ्เคŸ   เค•े เคช्เคฐเคคि  เค†เคญाเคฐ เคธंเคฆेเคถ  เค”เคฐ เคฆीเคชाเคตเคฒी เคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคँ เคฆी ।”เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคธเคฎाเคชเคจ เคธเคค्เคฐ เคธौเคนाเคฐ्เคฆ เค”เคฐ เค‰เคค्เคธाเคน เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคนुเค†। เคธเคฎाเคชเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคฐ. เคชी. เคฌเคกोเคจी เคจे เคธเคญी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों, เค•ोเคฐ्เคธ เคกेเคตเคฒเคชเคฐ्เคธ เค”เคฐ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ เค•ो เค‰เคจเค•े เคธเคนเคฏोเค— เค”เคฐ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•े เคฒिเค เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ เคฆिเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…ंเคค เคฎें  เค†เคˆ เคŸी เคตिเคญाเค— เคธे เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคเคธ เคชी เคตเคฐ्เคฎा เค”เคฐ เคชुเคท्เคชा เค…เคธเคตाเคฒ เคจे เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•ो เคฆीเคชाเคตเคฒी เคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคँ เคฆी เค—เคˆं เค”เคฐ เคฏเคน เคธंเคฆेเคถ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค•ि —

“เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนी เคธเคš्เคšी เคฆीเคชाเคตเคฒी เคนै, เคœो เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนเคฐ เค•เค•्เคทा เคคเค• เคชเคนुंเคšे।”

MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช เคจे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•े เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคกिเคœिเคŸเคฒ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เคเค• เค”เคฐ เคเคคिเคนाเคธिเค• เค•เคฆเคฎ เคฐเค–ा เคนै। เค…เค—เคฒे 45 เคฆिเคจों เคฎें เค•ोเคฐ्เคธ เค•ा เคซाเค‡เคจเคฒ เคก्เคฐाเคซ्เคŸ เคคैเคฏाเคฐ เคนोเค•เคฐ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนोเค—ा।
เคฏเคน เคชเคนเคฒ เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เคกिเคœिเคŸเคฒ เคŸीเคšเคฐ เค•े เคตिเคœ़เคจ เค•ो เคธाเค•ाเคฐ เค•เคฐेเค—ी เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•ो เคฆेเคถ เค•े เค…เค—्เคฐเคฃी เคกिเคœिเคŸเคฒ เคถिเค•्เคทा เคฐाเคœ्เคฏों เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐेเค—ी।

R P Badoni, IT Dept, 
at

Visitor counter