Saturday, October 18, 2025

เคเคจเคˆเคชी 2020 เค•ी เคญाเคตเคจा เค•े เค…เคจुเคฐूเคช ‘เค•ृเคคि เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा’ เคชเคฐ เคกिเคœिเคŸเคฒ เค•ंเคŸेंเคŸ เคตिเค•ाเคธ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा – เคเคธเคธीเคˆเค†เคฐเคŸी เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เคฎें เคช्เคฐाเคฐंเคญ

 


เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ, 13 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025 – เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि (NEP 2020) เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค”เคฐ เคฆृเคท्เคŸि เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคเคจเคธीเคˆเค†เคฐเคŸी เคชुเคธ्เคคเค• “เค•ृเคคि เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा” เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคกिเคœिเคŸเคฒ เค•ंเคŸेंเคŸ เคตिเค•ाเคธ เคนेเคคु เคชाँเคš เคฆिเคตเคธीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ เคเคธเคธीเคˆเค†เคฐเคŸी, เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เค•े เค•เคฒा เคตिเคญाเค— เคฎें เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा 13 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ เคธे 17 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025 เคคเค• เค†เคฏोเคœिเคค เค•ी เคœा เคฐเคนी เคนै।

เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เคฎें เคธंเค—ीเคค เคตिเคทเคฏ เค•े เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों, เค—ाเคฏเคจ เคเคตं เคตाเคฆเคจ เค•े เค•เคฒाเค•ाเคฐों เคจे เคธเค•्เคฐिเคฏ เคฐूเคช เคธे เคญाเค— เคฒिเคฏा। เคธाเคฅ เคนी เคเคธเคธीเคˆเค†เคฐเคŸी เค•े เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เคจे เคญी เคธเคนเคญाเค—िเคคा เค•เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เคชाเค ्เคฏเคšเคฐ्เคฏा เคฐूเคชเคฐेเค–ा (SCF), เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि 2020 (NEP 2020), เค•ौเคถเคฒ เคตिเค•ाเคธ, เคธंเคœ्เคžाเคจाเคค्เคฎเค• (Cognitive) เคตिเค•ाเคธ, เคญाเคตाเคค्เคฎเค• (Affective) เคตिเค•ाเคธ, เคคเคฅा เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคตिเคงเคคा เคœैเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคฏाเคฎों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนुเค เคตिเคทเคฏเคตเคธ्เคคु เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคธंเคšाเคฐ เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคช्เคฐाเคฐंเคญ เค•िเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏเคจ เคกॉ. เคŠเคทा เค•เคŸिเคฏाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคจीเคคि เค•ी เค—เคนเคจ เคธเคฎเค เคเคตं เคฆिเคถा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธुเคจीเคฒ เคญเคŸ्เคŸ, เคกॉ. เคจเคจ्เคฆ เค•िเคถोเคฐ เคนเคŸเคตाเคฒ, เค•เคฎाเค•्เคทा เคฎिเคถ्เคฐा, เค”เคฐ เคกॉ. เคธंเคœीเคต เคšेเคคเคจ เค•ा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฐเคนा।

เคธंเค—ीเคค เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เคฎें เคกॉ. เคนिเคฎांเคถु เคœोเคถी, เคฎเคจोเคœ เคฅाเคชा, เคฎिเคจी เคธोเคˆ, เค†เคถा เคญเคŸ्เคŸ, เคชुเคท्เคชिंเคฆเคฐ เคธिंเคน, เค”เคฐ เคตिเค•्เคฐเคฎ เคœी เคจे เค…เคชเคจी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžเคคा เคธाเคा เค•ी। เค‡เคจ เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•े เคธंเคฏुเค•्เคค เคช्เคฐเคฏाเคธ เคธे เคธंเค—ीเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ो เคกिเคœिเคŸเคฒ เคฐूเคช เคฎें เค…เคงिเค• เคธเคœीเคต, เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เค”เคฐ เคธुเคฒเคญ เคฌเคจाเคจे เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เคเค• เค ोเคธ เค•เคฆเคฎ เค‰เค ाเคฏा เค—เคฏा เคนै।

เคฏเคน เคกिเคœिเคŸเคฒ เค•ंเคŸेंเคŸ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคธंเค—ीเคค เคถिเค•्เคทเค•ों เค”เคฐ เคถिเค•्เคทिเค•ाเค“ं เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนोเค—ा, เคฌเคฒ्เค•ि เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคฎें เคธंเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคคि เคฐुเคšि เค”เคฐ เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒเคคा เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเค• เคธिเคฆ्เคง เคนोเค—ा। เค‡เคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคฎें เคจैเคคिเค•เคคा, เคฎूเคฒ्เคฏ, เคธंเคธ्เค•ाเคฐ, เค”เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•ो เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนเคจ เคฎिเคฒेเค—ा।

‘เค•ृเคคि เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा’ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคฏเคน เคชเคนเคฒ เคธंเค—ीเคค เคถिเค•्เคทा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคเค• เค…เคญिเคจเคต เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै, เคœो เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เค•ी เค‰เคธ เคญाเคตเคจा เค•ो เคฎूเคฐ्เคค เคฐूเคช เคฆेเคคी เคนै เคœिเคธเคฎें เคœ्เคžाเคจ, เค•ौเคถเคฒ, เค”เคฐ เคธंเคตेเคฆเคจा เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคนै।

R P Badoni, IT Dept, at  

เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคธ्เคคเคฐ เค•े เค›ाเคค्เคฐों เคนेเคคु เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฌुเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी เคตिเค•ाเคธ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ

 Dr Deepak Pratap Report

เคเคธ.เคธी.เคˆ.เค†เคฐ.เคŸी., เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก, เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เคฎें “เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคธ्เคคเคฐ เค•े เค›ाเคค्เคฐों เคนेเคคु เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฌुเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी เคตिเค•ाเคธ” เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เคชाँเคš เคฆिเคตเคธीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ 13 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025 เค•ो เคนुเค†। เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा 17 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ เคคเค• เค†เคฏोเคœिเคค เค•ी เคœाเคเค—ी।

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เคฎें เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคธे เค†เค เคถिเค•्เคทเค•ों เคจे เคช्เคฐเคคिเคญाเค— เค•े เคฐूเคช เคฎें เคญाเค— เคฒिเคฏा। เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏเคจ  เคช्เคฐिเคฏा เค—ुเคธाเคˆं เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•े เคธाเคฅ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों, เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตिเคค เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฌुเค• เค•ी เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคคเคฅा เค†เค—ाเคฎी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคธाเคा เค•ी।

เค‡เคธ เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคธเคนाเคฏเค• เคจिเคฆेเคถเค• เคกॉ  เค•े. เคเคจ. เคฌिเคœเคฒ्เคตाเคฃ เคจे เคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•ो เคธंเคฌोเคงिเคค เค•िเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฌुเค• เคฎें เคธ्เคต-เคฐोเคœเค—ाเคฐ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ो เคญी เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा, เคคाเค•ि เค›ाเคค्เคฐ เค•ेเคตเคฒ เคฐोเคœเค—ाเคฐ เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคฐोเคœเค—ाเคฐ เคธृเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคญी เคช्เคฐेเคฐिเคค เคนों।

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฆिเคตเคธ เคฎें เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เคจे เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा, เคตिเคทเคฏเคตाเคฐ เค•เคฐिเคฏเคฐ เคตिเค•เคฒ्เคช, เคคเคฅा เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฏोเค—ी เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคเคตं เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธ्เคคเคฐ เค•े เค…เคตเคธเคฐों เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•िเคฏा।

เคชเคนเคฒे เคฆिเคจ เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคตाเคนी เค‰เคค्เคธाเคนเคชूเคฐ्เคฃ เคฐเคนी เค”เคฐ เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เคจे เค•เคฐिเคฏเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ो เคต्เคฏเคตเคนाเคฐिเค• เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคฆाเคฏเค• เคฌเคจाเคจे เค•े เคธुเคाเคต เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเค।

เคฐाเคœ्เคฏ เคธ्เคคเคฐीเคฏ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธเคฎाเค—เคฎ ‘เค‡ंเคŸเคฐ-เคกाเคฏเคŸ เค•เคฒ्เคšเคฐเคฒ เคฎीเคŸ เค•ौเคฅिเค— 2025’ เค•ा เคฆो เคฆिเคตเคธीเคฏ เคช्เคฐोเค—्เคฐाเคฎ — เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•ी เคฒोเค• เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคฐंเค—ों เคฎें เคฐंเค—ा SCERT เคธเคญाเค—ाเคฐ

 

เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ, 13 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025।

เคฆेเคตเคญूเคฎि เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•ी เคธเคฎृเคฆ्เคง เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคงเคฐोเคนเคฐ เค•ो เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคฐाเคœ्เคฏ เคธ्เคคเคฐीเคฏ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธเคฎाเค—เคฎ — เค‡ंเคŸเคฐ-เคกाเคฏเคŸ เค•เคฒ्เคšเคฐเคฒ เคฎीเคŸ “เค•ौเคฅिเค— 2025” เค•ा เคฆो เคฆिเคตเคธीเคฏ เค†เคฏोเคœเคจ เค†เคœ SCERT เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•े เคธเคญाเค—ाเคฐ เคฎें เคกाเคฏเคŸ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เค•े เคคเคค्เคตाเคตเคงाเคจ เคฎें เค†เคฐंเคญ เคนुเค†।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ เคช्เคฐाเคคः 10 เคฌเคœे เคฎुเค–्เคฏ เค…เคคिเคฅि เคตिเคงाเคฏเค• เค‰เคฎेเคถ เคถเคฐ्เคฎा ‘เค•ाเคŠ’ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆीเคช เคช्เคฐเคœ्เคตเคฒเคจ เค•े เคธाเคฅ เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธ เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคจिเคฆेเคถเค•, เค…เค•ाเคฆเคฎिเค• เคถोเคง เคเคตं เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ, เคตंเคฆเคจा เค—เคฐ्เคฌ्เคฏाเคฒ  เคจे เคฎुเค–्เคฏ เค…เคคिเคฅि เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เค•िเคฏा । เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคธंเคฌोเคงเคจ เคฎें เค‡เคธ เค†เคฏोเคœเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคเคตं เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि (NEP 2020) เค•े เคธाเคฅ เค‡เคธเค•ी เคช्เคฐाเคธंเค—िเค•เคคा เคชเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคกाเคฒा।


เคจिเคฆेเคถเค•, เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เคกॉ. เคฎुเค•ुเคฒ เค•ुเคฎाเคฐ เคธเคคी เคจे เค…เคชเคจे เคธंเคฆेเคถ เคฎें เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคฏुเคตाเค“ं เคธे เค…เคชเคจी เคธंเคธ्เค•ृเคคि, เคฒोเค•เค•เคฒा เค”เคฐ เคชเคฐंเคชเคฐाเค“ं เคธे เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคœुเคก़เคจे เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•िเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคจिเคฐ्เคฃाเคฏเค• เคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคกॉ. เคฎाเคงुเคฐी เคฌเคฐ्เคฅเคตाเคฒ, เคถ्เคฐीเคฎเคคी เคฐेเค–ा เคงเคธ्เคฎाเคจा, เคถ्เคฐीเคฎเคคी เคธंเค—ीเคคा เคขोंเคกिเคฏाเคฒ, เคถ्เคฐी เค—िเคฐीเคถ เคธुเคจेเคฐिเคฏाเคฒ เคเคตं เคถ्เคฐी เค…เคฐुเคฃ เคœोเคถी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคฐเคนे। เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคธंเคšाเคฒเคจ เคกाเคฏเคŸ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เค•े เคช्เคฐเคตเค•्เคคा  เคฐाเคฎ เคธिंเคน เค”เคฐ  เคธुเคฐेเคถ เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคชोเค–เคฐिเคฏाเคฒ เคจे เค•ुเคถเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคตเค• เค•िเคฏा। เคกाเคฏเคŸ เคช्เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ  เคนेเคฎเคฒเคคा เค—ौเคก़ เคจे เคธเคญी เค†เค—ंเคคुเค•ों เคเคตं เค…เคคिเคฅिเคฏों เค•ा เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคธ्เคตाเค—เคค เค•िเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค”เคฐ เค—เคคिเคตिเคงिเคฏाँ

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคธंเคฏोเคœเค• เคฐाเค–ी เคชांเคกेเคฏ เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค‡เคธ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธเคฎाเค—เคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคญाเคตी เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ो เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•ी เค—ौเคฐเคตเคถाเคฒी เคฒोเค• เคชเคฐंเคชเคฐाเค“ं เคธे เคœोเคก़เคจा เคนै, เคคाเค•ि เคตे เค†เคจे เคตाเคฒी เคชीเคข़िเคฏों เคคเค• เคฒोเค•เค•เคฅाเค“ं, เคฒोเค•เค•เคฒाเค“ं เค”เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เคชเคนुंเคšा เคธเค•ें।

เคฆो เคฆिเคตเคธीเคฏ เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคธเคญी เคกाเคฏเคŸ्เคธ เค•े เคกी.เคเคฒ.เคเคก. เคช्เคฐเคถिเค•्เคทुเค“ं เค•ी เคธเค•्เคฐिเคฏ เคญाเค—ीเคฆाเคฐी เคธे เคธंเคชเคจ्เคจ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคช्เคฐเคถिเค•्เคทु เคชांเคš เคช्เคฐเคฎुเค– เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों — เคจृเคค्เคฏ เคจाเคŸिเค•ा, เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคฒोเค• เคจृเคค्เคฏ, เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा, เคจाเคŸเค• เคเคตं เคตाเคฆ्เคฏ เคตाเคฆเคจ เคฎें เค…เคชเคจी เคช्เคฐเคคिเคญा เค•ा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं।


เค‰เคฆ्เค˜ाเคŸเคจ เคธเคค्เคฐ เคฎें เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคตंเคฆเคจा เคเคตं เคธ्เคตाเค—เคค เค—ीเคค เค•े เคธाเคฅ เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคนुเคˆ। เคตिเคญिเคจ्เคจ เคกाเคฏเคŸ्เคธ เค•ी เคŸीเคฎों เคจे เคฐाเคฎी เคฌौเคฐाเคฃी, เคœीเคคू เคฌเค—เคก़เคตाเคฒ, เคฎाเคงเคต เคธिंเคน เคญंเคกाเคฐी เค”เคฐ เค—ंเค—ा เคœैเคธी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฒोเค•เค—ाเคฅाเค“ं เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคฎเคจเคฎोเคนเค• เคจृเคค्เคฏ-เคจाเคŸिเค•ाเคँ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ीं।

เคญोเคœเคจाเคตเค•ाเคถ เค•े เค‰เคชเคฐांเคค เค•เค•्เคทा 3 เคธे 8 เคคเค• เค•ी เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค•ों เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคจाเคŸ्เคฏ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคिเคฏाँ เคฎंเคšिเคค เค•ी เค—เคˆं, เคœिเคจเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคฎें เคจैเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏों เค”เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคšेเคคเคจा เค•ा เคช्เคฐเคธाเคฐ เค•เคฐเคจा เคฐเคนा। เค‡เคธ เคตเคฐ्เคท เคกाเคฏเคŸ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ เค•ो เค‡เคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคธ्เคคเคฐीเคฏ เค†เคฏोเคœเคจ เค•ी เคฎेเคœเคฌाเคจी เค•ा เค—ौเคฐเคต เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै। เค…เคชเคฐ เคจिเคฆेเคถเค• เคชเคฐिเคทเคฆ เคชเคฆเคฎेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธเค•เคฒाเคจी เคจे เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•ो เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเค เคช्เคฐेเคทिเคค เค•ी । 

at

เคฒोเค•เคงुเคจ” เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคूเคฎ เค‰เค ा SCERT เคธเคญाเค—ाเคฐ — เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค”เคฐ เคธंเค—ीเคค เค•ा เคธंเค—เคฎ

 

 

เคฆिเคจांเค•: 15 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025, เคธ्เคฅाเคจ: SCERT เคธเคญाเค—ाเคฐ, เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ

เคธเคฎเค—्เคฐ เคถिเค•्เคทा เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•े เคคเคค्เคตाเคตเคงाเคจ เคฎें เค†เคฏोเคœिเคค เคจเคตाเคšाเคฐी เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ “เคฒोเค•เคงुเคจ” เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ 15 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ เค•ो SCERT เค•े เคธเคญाเค—ाเคฐ เคฎें เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคฐाเคœ्เคฏ เค•े 380 เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เคธंเคšाเคฒिเคค เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•ी เคฒोเค• เคธंเคธ्เค•ृเคคि, เคธंเค—ीเคค เค”เคฐ เคชเคฐंเคชเคฐा เค•ो เคจเคˆ เคชीเคข़ी เคคเค• เคชเคนुँเคšाเคจा เคนै।


เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ เคจिเคฆेเคถเค• เค…เค•ाเคฆเคฎिเค•  เคฌเคจ्เคฆเคจा เค—เคฐ्เคฌ्เคฏाเคฒ เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฒोเค•เค—ाเคฏเค• เคช्เคฐीเคคเคฎ เคญเคฐเคคเคตाเคฃ เค”เคฐ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคขोเคฒ เคตाเคฆเค• เคกॉ. เคธोเคนเคจ เคฒाเคฒ เคธเคนिเคค เค‰เคจเค•ी เคชूเคฐी เคŸीเคฎ เค•ा เคชुเคท्เคชเค—ुเคš्เค› เคญेंเคŸ เค•เคฐ เคธ्เคตाเค—เคค เค•िเคฏा।


เค‡เคธ เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคกॉ. เค‰เคทा เค•เคŸिเคฏाเคฐ, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा SCERT, เคจे เคธ्เคตाเค—เคค เค—ीเคค เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคœिเคธเคจे เคชूเคฐे เคธเคญाเค—ाเคฐ เค•ो เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคธे เคธเคฐाเคฌोเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคธंเคšाเคฒเคจ เค—เคข़เคตाเคฒी เค”เคฐ เค•ुเคฎाเค‰เคจी เคฎें เคฅिเคเคŸเคฐ เค•เคฒाเค•ाเคฐ เคงเคฐ्เคฎेเคจ्เคฆ्เคฐ เคจेเค—ी เคคเคฅा เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคฐंเค—เค•เคฐ्เคฎी เคต เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคถिเค•्เคทเค• เค—िเคฐीเคถ เคฌเคกोเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เค—เคฏा, เคœिเคจเค•े เคธंเคฏोเคœเค• เคถเคฌ्เคฆों เคจे เคธเคญी เค•ो เคฌांเคงे เคฐเค–ा।


เคฒोเค•เค—ाเคฏเค• เคช्เคฐीเคคเคฎ เคญเคฐเคคเคตाเคฃ เค”เคฐ เคกॉ. เคธोเคนเคจ เคฒाเคฒ เคจे เค…เคชเคจी เคŸीเคฎ เค•े เคธाเคฅ เคขोเคฒ, เคฆเคฎाเคŠं เค”เคฐ เคฐเคฃเคธिंเค˜ा เค•ी เคฅाเคช เคชเคฐ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•ी เคฒोเค•เคงुเคจों เค•ी เคเคธी เคฎเคจเคฎोเคนเค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि เคฆी เค•ि เคชूเคฐा เคธเคญाเค—ाเคฐ เคूเคฎ เค‰เค ा। “เคขोเคฒ เคธाเค—เคฐ” เค•ी เคคाเคฒ เคชเคฐ เค‰เคจเค•ी เคœुเค—เคฒเคฌंเคฆी เคจे เคฆเคฐ्เคถเค•ों เค•ो เคฎंเคค्เคฐเคฎुเค—्เคง เค•เคฐ เคฆिเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें 100 เคธे เค…เคงिเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค•े เคถिเค•्เคทเค• เค”เคฐ เค›ाเคค्เคฐ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคฐเคนे, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เค‰เคค्เคธाเคนเคชूเคฐ्เคตเค• เค‡เคจ เคฒोเค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคिเคฏों เค•ा เค†เคจंเคฆ เคฒिเคฏा। เค‡เคธ เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เค…เคชเคฐ เคจिเคฆेเคถเค• เคธเคฎเค—्เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ुเคฒเคฆीเคช เค—ैเคฐोเคฒा, เค‰เคชเคจिเคฆेเคถเค• เค…เคœीเคค เคญเคฃ्เคกाเคฐी เค”เคฐ เคชเคฒ्เคฒเคตी เคจैเคจ เคธเคนिเคค เค•เคˆ เค…เคงिเค•ाเคฐी เคญी เคฎौเคœूเคฆ เคฐเคนे।


เคฆूเคธเคฐे เคธเคค्เคฐ เคฎें เคฎเคนाเคจिเคฆेเคถเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏी เคถिเค•्เคทा เคจे เค†เค—เคฎเคจ เค•เคฐ เคธเคญी เค•เคฒाเค•ाเคฐों เค•ो เคฌเคงाเคˆ เคฆी เค”เคฐ เค‡เคธ เค…เคจूเค ी เคชเคนเคฒ เค•ी เคธเคฐाเคนเคจा เค•ी।

เคจिเคฆेเคถเค• เคฌเคจ्เคฆเคจा เค—เคฐ्เคฌ्เคฏाเคฒ เคจे เค…เคชเคจे เคตเค•्เคคเคต्เคฏ เคฎें เค•เคนा เค•ि “เคฒोเค•เคงुเคจ” เคœैเคธे เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคนเคฎाเคฐी **เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคธเคนेเคœเคจे เค”เคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคคเค• เคœीเคตंเคค เคฐूเคช เคฎें เคชเคนुँเคšाเคจे เค•ा เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคนैं। เคฏเคน เคชเคนเคฒ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•ी เคฒोเค• เคชเคฐंเคชเคฐा เค•ो เคจเค เค†เคฏाเคฎ เคฆेเค—ी।”

at

MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช

 MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคฆिเคจ – SME เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฆिเค เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เค•ोเคฐ्เคธ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ्เคธ เค•ो, เคฆीเคชाเคตเคฒी เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนुเค† เคธเคค्เคฐ

17 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025  เคธ्เคฅाเคจ: เค†เคˆ.เคŸी. เคฒैเคฌ, SCERT เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก, เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ

SCERT เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เคฎें เคšเคฒ เคฐเคนी MOOC 3.0 เคตिเค•ाเคธ เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เค†เคœ เคฆूเคธเคฐा เคฆिเคจ เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เคจเคตाเคšाเคฐ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคฐเคนा। เค‡เคธ เคฆिเคจ SME (Subject Matter Experts) เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ (Course Reviewers) เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคธเคญी เค›เคน เค•ोเคฐ्เคธों เค•ी เคตिเคธ्เคคृเคค เคธाเคฎเค—्เคฐी, เคตीเคกिเคฏो เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ, เคˆ-เคชोเคฐ्เคŸเคซोเคฒिเคฏो เค”เคฐ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ เคŸाเค‡เคฎเคฒाเค‡เคจ เค•ो เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคฆिเคฏा।
เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เคเค• เค‰เคจ्เคจเคค เคกिเคœिเคŸเคฒ เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฒेเคŸเคซॉเคฐ्เคฎ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจा เคนै เคœो AI เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ौเคถเคฒ, เคกिเคœिเคŸเคฒ เคฆเค•्เคทเคคा, เค”เคฐ เคจเคตाเคšाเคฐเคชूเคฐ्เคฃ เค…เคง्เคฏाเคชเคจ เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเค—ा।

เค†เคœ เค•े เคธเคค्เคฐ เคฎें เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เค”เคฐ เค‘เคซเคฒाเค‡เคจ เคฆोเคจों เคฎाเคง्เคฏเคฎों เคธे เคœुเคก़े เคธเคญी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เคจे เคธเคฎूเคน เค•ाเคฐ्เคฏ (Group Discussion) เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे Course 1 เคธे Course 6 เคคเค• เค•ी เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ, เคตीเคกिเคฏो เค•ंเคŸेंเคŸ, เคˆ-เคชोเคฐ्เคŸเคซोเคฒिเคฏो เค—เคคिเคตिเคงिเคฏाँ เค”เคฐ เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ-เคตाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ो เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा।

เค•ोเคฐ्เคธ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเคทเคฏ เคเคตं เคฆिเคถा:

เค•्เคฐเค•ोเคฐ्เคธ เค•ा เคจाเคฎเคซोเค•เคธ เค•्เคทेเคค्เคฐ
1Using AI in Productivityเคฆเคธ्เคคाเคตेเคœ़, เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค”เคฐ เค•เค•्เคทा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคฎें AI เค•ा เค‰เคชเคฏोเค—
2AI-driven Interactive Lesson Plan Developmentเค‡ंเคŸเคฐเคเค•्เคŸिเคต เคถिเค•्เคทเคฃ เคฏोเคœเคจाเค“ं เคฎें AI เคเค•ीเค•เคฐเคฃ
3AI-based Multimedia & Video Integrationเคตीเคกिเคฏो, เค‘เคกिเคฏो เค”เคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฎें AI เค‰เคชเค•เคฐเคฃों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค—
4Cybersecurity & Digital Hygieneเคธाเค‡เคฌเคฐ เคธुเคฐเค•्เคทा เค”เคฐ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคกिเคœिเคŸเคฒ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ
5AI, Coding & Educational Game Developmentเค—ेเคฎ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เค•ोเคกिंเค— เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เคจเคตाเคšाเคฐ
6Research Writing – Structure & Toolsเค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคฒेเค–เคจ, เคกेเคŸा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค”เคฐ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ

เค•ाเคฐ्เคฏเคฏोเคœเคจा เค”เคฐ เคธเคฎเคฏเคฐेเค–ा (Work Plan & Timeline):
เคธเคญी SMEs เค”เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เคŸीเคฎ เคจे 45 เคฆिเคจों เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคฎเคฏเคฐेเค–ा เคคเคฏ เค•ी เคนै เคœिเคธเค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•ोเคฐ्เคธ เค•ो เค•्เคฐเคฎเคถः เคจिเคฎ्เคจ เคšเคฐเคฃों เคฎें เคตिเค•เคธिเคค เค•िเคฏा เคœाเคเค—ा:

  1. เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ เคเคตं เคธाเคฎเค—्เคฐी เคตिเค•ाเคธ: 45 เคฆिเคจ

  2. เคฎเคฒ्เคŸीเคฎीเคกिเคฏा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคตं เคฐिเค•ॉเคฐ्เคกिंเค—: 3  เคฆिเคจ

  3. เคฐीเคต्เคฏू เคเคตं เคธंเคถोเคงเคจ: 10 เคฆिเคจ

  4. เคŸेเคธ्เคŸिंเค— เคเคตं เคซाเค‡เคจเคฒ เค…เคชเคฒोเคก: 30 เคฆिเคจ

เค‡เคธ เคฏोเคœเคจा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ MOOC 3.0 เค•े เคธเคญी เค›เคน เค•ोเคฐ्เคธ เคฆिเคธंเคฌเคฐ 2025 เคคเค• เคฒॉเคจ्เคš เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคंเค—े।

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เค•ोเคฐ्เคธ เค•ोเค‘เคฐ्เคกिเคจेเคŸเคฐ เค†เคฐ. เคชी. เคฌเคกोเคจी (เค†เคˆ.เคŸी. เคช्เคฐเคตเค•्เคคा, SCERT) เคจे เค•ोเคฐ्เคธ เค•ी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ा เคธเคฎाเคชเคจ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคिเค•เคฐเคฃ เคฆिเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เค•ि เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ेเคตเคฒ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เคเค• เคกिเคœिเคŸเคฒ เคจเคตाเคšाเคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคนै।
เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคŸेเค• เคŸीเคฎ, เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ เคŸीเคฎ เค”เคฐ เคธเคญी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคญाเคฐ เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เค•ोเคฐ्เคธ เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌिंเคฆु เค•ो NEP 2020 เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เคนै।

เคช्เคฐเคฎुเค– เคธเคนเคญाเค—ी เคตिเคถेเคทเคœ्เคž:

  • เคช्เคฐो. เค…เคœเคฏ เคธेเคฎเคฒ्เคŸी, เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคถ्เคฐीเคจเค—เคฐ
  • เคกॉ เค‡เคธ्เคคेเคฏाเค• เค…เคนเคฎเคฆ , เคชेเคŸ्เคฐोเคฒिเคฏเคฎ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ 
  • เคกॉ. เค•िเคฐเคฃ เคกंเค—เคตाเคฒ, เคฒเค–เคจเคŠ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ
  • เคกॉ เค†เคถीเคท เคฐเคคूเคกी , เคกॉเคฒ्เคซिเคจ เค‡ंเคธ्เคŸिเคŸ्เคฏूเคŸ เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ 
  • เคกॉ. เคšाँเคฆเคจी เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी
  • เค…เคฒ्เคชा เคจिเค—เคฎ, Fulbright เคธ्เค•ॉเคฒเคฐ เคเคตं เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•, เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
  •  เค‡เคฎเคฐाเคจ เค–ाเคจ, เคเคช เค—ुเคฐु เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ
  •  เคฆौเคฒเคค เค—ुเคธाเคˆं, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคญाเคธ्เค•เคฐ เคœोเคถी, เคจเคตाเคšเคฐी เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค•
  • เคกॉ. เค…เคคुเคฒ เคฌเคฎเคฐाเฅœा, เคจเคตाเคšเคฐी เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค•
  • เคœे. เคชी. เคกोเคญाเคฒ, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคฎเคจोเคงเคฐ เคจैเคจเคตाเคฒ, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคธुเคช्เคฐिเคฏा เคฌเคนुเค–เคฃ्เคกी, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคช्เคฐเคฆीเคช เคจेเค—ी, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคกॉ. เค†เคถुเคคोเคท เคตเคฐ्เคฎा, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคšंเคชाเคตเคค 
  • เคฒเคคा เค†เคฐ्เคฏ ,เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคšंเคชाเคตเคค 
  • เคช्เคฐเค•ाเคถ เคšंเคฆ्เคฐ เค‰เคชाเคง्เคฏाเคฏ, เคฐाเคœ्เคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเค•
  • เคตเคฐ्เคœिเคจ , เคŸेเค• เคเคจเคฎैเคŸเคฐ  เคเคธเคธीเค†เคฐเคŸी เคคเคฎिเคฒเคจाเคกु 
  • เคญूเคชाเคฒ เคธिंเคน เคจेเค—ी, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคกाเค‡เคŸ เคฏू เคเคธ เคจเค—เคฐ 
  • เค…ंเค•िเคค เคœोเคถी, เคŸेเค• เคถिเค•्เคทเค• เค…เคฒ्เคฎोเคก़ा 

เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•े เคฆूเคธเคฐे เคฆिเคตเคธ เคชเคฐ  เคจिเคฆेเคถเค• เค…เค•ाเคฆเคฎिเค• เคฌเคจ्เคฆเคจा เค—เคฐ्เคฌ्เคฏाเคฒ , เค…เคชเคฐ เคจिเคฆेเคถเค• เคชเคฆเคฎेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธเค•เคฒाเคจी เค”เคฐ เค‰เคชเคจिเคฆेเคถเค• เค…เคœीเคค เคญเคฃ्เคกाเคฐी เคจे “MOOC 3.0  เค•ी เคธเคซเคฒเคคा  เค•ो เคฌेเคนเคคเคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธเคญी เคเค•्เคธเคชเคฐ्เคŸ   เค•े เคช्เคฐเคคि  เค†เคญाเคฐ เคธंเคฆेเคถ  เค”เคฐ เคฆीเคชाเคตเคฒी เคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคँ เคฆी ।”เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เค•ा เคธเคฎाเคชเคจ เคธเคค्เคฐ เคธौเคนाเคฐ्เคฆ เค”เคฐ เค‰เคค्เคธाเคน เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคนुเค†। เคธเคฎाเคชเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคฐ. เคชी. เคฌเคกोเคจी เคจे เคธเคญी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों, เค•ोเคฐ्เคธ เคกेเคตเคฒเคชเคฐ्เคธ เค”เคฐ เคฐिเคต्เคฏूเค…เคฐ्เคธ เค•ो เค‰เคจเค•े เคธเคนเคฏोเค— เค”เคฐ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•े เคฒिเค เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ เคฆिเคฏा।

เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…ंเคค เคฎें  เค†เคˆ เคŸी เคตिเคญाเค— เคธे เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคเคธ เคชी เคตเคฐ्เคฎा เค”เคฐ เคชुเคท्เคชा เค…เคธเคตाเคฒ เคจे เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคญी เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคฏों เค•ो เคฆीเคชाเคตเคฒी เคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคँ เคฆी เค—เคˆं เค”เคฐ เคฏเคน เคธंเคฆेเคถ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค•ि —

“เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนी เคธเคš्เคšी เคฆीเคชाเคตเคฒी เคนै, เคœो เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนเคฐ เค•เค•्เคทा เคคเค• เคชเคนुंเคšे।”

MOOC 3.0 เคตเคฐ्เค•เคถॉเคช เคจे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•े เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคกिเคœिเคŸเคฒ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เคเค• เค”เคฐ เคเคคिเคนाเคธिเค• เค•เคฆเคฎ เคฐเค–ा เคนै। เค…เค—เคฒे 45 เคฆिเคจों เคฎें เค•ोเคฐ्เคธ เค•ा เคซाเค‡เคจเคฒ เคก्เคฐाเคซ्เคŸ เคคैเคฏाเคฐ เคนोเค•เคฐ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนोเค—ा।
เคฏเคน เคชเคนเคฒ เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เคกिเคœिเคŸเคฒ เคŸीเคšเคฐ เค•े เคตिเคœ़เคจ เค•ो เคธाเค•ाเคฐ เค•เคฐेเค—ी เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–เคฃ्เคก เค•ो เคฆेเคถ เค•े เค…เค—्เคฐเคฃी เคกिเคœिเคŸเคฒ เคถिเค•्เคทा เคฐाเคœ्เคฏों เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐेเค—ी।

R P Badoni, IT Dept, 
at

Tuesday, October 7, 2025

เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฆेเคถ เค•ा เคชเคนเคฒा เคฐाเคœ्เคฏ เคœเคนां เค‡เคคिเคนाเคธ เคฌเคจ เคœाเคฏेंเค—े เคฎเคฆเคฐเคธे, NEP-2020 เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฒेเคจी เคนोเค—ी เคฎाเคจ्เคฏเคคा

 เคฆेเคนเคฐाเคฆूเคจ: เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฎें เค…เคฌ เคฎเคฆเคฐเคธा เคฌोเคฐ्เคก เค–เคค्เคฎ เคนोเคจे เค•ी เค•เค—ाเคฐ เคชเคฐ เคนै। เคฐाเคœ्เคฏเคชाเคฒ เคฒे.เคœ. เค—ुเคฐเคฎीเคค เคธिंเคน (เคธे.เคจि.) เคจे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค• เคถिเค•्เคทा เคตिเคงेเคฏเค• 2025 เค•ो เคธ्เคตीเค•ृเคคि เคฆी เคนै। เค‡เคธ เคตिเคงेเคฏเค• เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธเคญी เคฎเคฆเคฐเคธों เค•ो เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคˆ เคถिเค•्เคทा เคชเคฐिเคทเคฆ เคธे เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคคः เคธंเคฌंเคง เคนोเคจा เคชเคก़ेเค—ा।



เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฎें เคšเคฒ เคฐเคนे เคธเคญी เคฎเคฆเคฐเคธों เค•ो เค…เคฌ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค• เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐाเคงिเค•เคฐเคฃ เคธे เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคคा เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคฒेเคจी เคนोเค—ी เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฌोเคฐ्เคก เคธे เคธंเคฌเคฆ्เคง เคนोเคจा เคนोเค—ा। เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•े เคฐाเคœ्เคฏเคชाเคฒ เคฒेเคซ्เคŸिเคจेंเคŸ เคœเคจเคฐเคฒ เค—ुเคฐเคฎीเคค เคธिंเคน (เคธेเคตाเคจिเคตृเคค्เคคि) เคจे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค• เคถिเค•्เคทा เคตिเคงेเคฏเค• 2025 เค•ो เคธ्เคตीเค•ृเคคि เคฆी เคนै। เคฎुเค–्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคชुเคท्เค•เคฐ เคธिंเคน เคงाเคฎी เคจे เค‡เคธे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•ी เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคธเคฎाเคจเคคा เค”เคฐ เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เคเคคिเคนाเคธिเค• เค•เคฆเคฎ เคฌเคคाเคฏा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เค•ि เค†เค—ाเคฎी เคธเคค्เคฐ เคฎें เคœुเคฒाเคˆ 2026 เคธे เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เค•े เคธเคญी เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि 2020 เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคถिเค•्เคทा เคฒाเค—ू เคนो เคœाเคเค—ी। เคฎुเค–्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคชुเคท्เค•เคฐ เคธिंเคน เคงाเคฎी เค•े เค‡เคธ เค•เคฆเคฎ เค•े เคธाเคฅ เคนी เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฆेเคถ เค•ा เคชเคนเคฒा เคฐाเคœ्เคฏ เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै, เคœเคนां เคฎเคฆเคฐเคธा เคฌोเคฐ्เคก เค•ो เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคธे เคœोเคก़ा เค—เคฏा เคนै।

เคจिเคถ्เคšिเคค เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฏเคน เค•ाเคจूเคจ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เค…เคงिเค• เคชाเคฐเคฆเคฐ्เคถी, เคœเคตाเคฌเคฆेเคน เค”เคฐ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคाเคชूเคฐ्เคฃ เคฌเคจाเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคธिเคฆ्เคง เคนोเค—ा। -CM เคชुเคท्เค•เคฐ เคธिंเคน เคงाเคฎी

เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เคญी เคฒेเคจी เคนोเค—ी เคฎाเคจ्เคฏเคคा

เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค‡เคธ เค•เคฆเคฎ เค•े เคฌाเคฆ เคธเคญी เคฎเคฆเคฐเคธों เค•ो เคฆोเคฌाเคฐा เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคฒेเคจी เคชเคก़ेเค—ी। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคฎเคฆเคฐเคธों เคฎें เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ी เคญเคฐ्เคคी เคญी เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฌोเคฐ्เคก เค•े เคฎाเคจเค•ों เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เค•ी เคœाเคเค—ी। เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฎें เค…เคฌ เค…เค—เคฐ เคฎเคฆเคฐเคธों เคฎें เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เคญी เคฆेเคจी เคนो เคคो เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคญी เค…เคฌ เคช्เคฐाเคงिเค•เคฐเคฃ เคธे เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคฒेเคจा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนोเค—ा। เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคฎเคฆเคฐเคธा เคนी เค†เค—ाเคฎी เคถैเค•्เคทिเค• เคธเคค्เคฐ เคฎें เคœुเคฒाเคˆ 2026 เค•े เคฌाเคฆ เคถिเค•्เคทा เคฆे เคธเค•ेंเค—े।

at

Friday, October 3, 2025

เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธाเคงเคจ เคธเคน เคฏोเค—्เคฏเคคा (NMMSS) , เคกॉ เคถिเคตाเคจंเคฆ เคจौเคŸिเคฏाเคฒ (SNSS)เคเคตं เคถ्เคฐीเคฆेเคต เคธुเคฎเคจ (SMSS)2025-26 เค›ाเคค्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฏोเคœเคจाNเคนेเคคु เค†เคตेเคฆเคจ เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค


เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธाเคงเคจ เคธเคน เคฏोเค—्เคฏเคคा (NMMSS) , เคกॉ เคถिเคตाเคจंเคฆ เคจौเคŸिเคฏाเคฒ (SNSS)เคเคตं เคถ्เคฐीเคฆेเคต เคธुเคฎเคจ (SMSS)2025-26 เค›ाเคค्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฏोเคœเคจाNเคนेเคคु เค†เคตेเคฆเคจ เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค

 เคฐाเคœ्เคฏ เคถैเค•्เคทिเค• เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคเคตं เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐिเคทเคฆ, เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก (SCERT, Dehradun) เคฆ्เคตाเคฐा เคถैเค•्เคทเคฃिเค• เคธเคค्เคฐ 2025-26 เค•े เคฒिเค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธाเคงเคจ เคธเคน เคฏोเค—्เคฏเคคा (NMMSS) , เคกॉ เคถिเคตाเคจंเคฆ เคจौเคŸिเคฏाเคฒ (SNSS)เคเคตं เคถ्เคฐीเคฆेเคต เคธुเคฎเคจ (SMSS)2025-26 เค›ाเคค्เคฐเคตृเคค्เคคि เค•े เค†เคตेเคฆเคจ เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เค•िเค เค—เค เคนैं। เคฏเคน เคฏोเคœเคจा เค‰เคจ เคช्เคฐเคคिเคญाเคถाเคฒी เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค เคนै เคœो เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค•เคฎเคœोเคฐ เคชเคฐिเคตाเคฐों เคธे เค†เคคे เคนैं เค”เคฐ เค•เค•्เคทा 8 เค‰เคค्เคคीเคฐ्เคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เค…เคชเคจी เคชเคข़ाเคˆ เคœाเคฐी เคฐเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เคเคช्เคฒเค•ैเคถเคจ เคซॉเคฐ्เคฎ 

เคฏोเคœเคจा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ

NMMSS เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฐूเคช เคธे เค•เคฎเคœोเคฐ เคฎेเคงाเคตी เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐเคจा เคนै, เคคाเค•ि เคตे เค•เค•्เคทा 9 เคธे 12 เคคเค• เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฌिเคจा เค†เคฐ्เคฅिเค• เค•เค िเคจाเค‡เคฏों เค•े เคชूเคฐी เค•เคฐ เคธเค•ें।

เคชाเคค्เคฐเคคा เคฎाเคจเคฆंเคก

  • เค•ेเคตเคฒ เคฐाเคœ्เคฏ/ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคธเคฐเค•ाเคฐी, เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธเคนाเคฏเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค, เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคจिเค•ाเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคธंเคšाเคฒिเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคฐเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•เค•्เคทा 8 เคฎे เคธंเคธ्เคฅाเค—เคค เคฐूเคช เคธे เคชเฅ เคฐเคนे เคนो เค”เคฐ เคคเคฅा เค•เค•्เคท 7 เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎे 55% (เคเคธ เคธी /เคเคธเคŸी 50%) เค…ंเค• เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเค เคนों ,เค†เคตेเคฆเคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं।

  • เค…เคญिเคญाเคตเค•ों เค•ी เคตाเคฐ्เคทिเค• เค†เคฏ 3.5 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เคธे เค…เคงिเค• เคจเคนीं เคนोเคจी เคšाเคนिเค।

  • เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคจे เค•เค•्เคทा 7 เค‰เคค्เคคीเคฐ्เคฃ เค•ी เคนो เคคเคฅा เคธเคค्เคฐ 2025-26 เคฎें เค•เค•्เคทा 8 เคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคฐเคค เคนो।

เค›ाเคค्เคฐเคตृเคค्เคคि เค•ी เคฐाเคถि

เคšเคฏเคจिเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เค•เค•्เคทा 9 เคธे 12 เคคเค• เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตเคฐ्เคท NMSS ₹12,000/- (เคช्เคฐเคคि เคฎाเคน ₹1000/-), SNSS 15000 เคช्เคฐเคคि เคตเคฐ्เคท เค”เคฐ 10000 เคช्เคฐเคคिเคตเคฐ्เคท เคถ्เคฐीเคฆेเคต เคธुเคฎเคจ (SMSS) เค•ी เคฆเคฐ เคธे เค›ाเคค्เคฐเคตृเคค्เคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ी।

เค†เคตेเคฆเคจ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा

  1. เค‡เคš्เค›ुเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी SCERT, Uttarakhand เค•ी เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคตेเคฌเคธाเค‡เคŸ (www.scert.uk.gov.in) เคธे เค†เคตेเคฆเคจ เคชเคค्เคฐ เคกाเค‰เคจเคฒोเคก เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। 

  2. เค†เคตेเคฆเคจ เคชเคค्เคฐ เคธเคนी-เคธเคนी เคญเคฐเค•เคฐ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคคिเคฅि เคคเค• เค…เคชเคจे เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•े เคช्เคฐเคงाเคจाเคšाเคฐ्เคฏ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค–ंเคก เคถिเค•्เคทा เค…เคงिเค•ाเคฐी เค•ो เคœเคฎा เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा।

เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคคिเคฅिเคฏां

  • เค†เคตेเคฆเคจ เคช्เคฐाเคฐंเคญ : 18 เคธिเคคंเคฌเคฐ  2025

  • เค†เคตेเคฆเคจ เค•ी เค…ंเคคिเคฎ เคคिเคฅि : 15 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2025

  • เคชเคฐीเค•्เคทा เค†เคฏोเคœिเคค เคนोเคจे เค•ी เคธंเคญाเคตिเคค เคคिเคฅि : 16 เคฆिเคธंเคฌเคฐ 2025

    เคชเคฐीเค•्เคทा เคธंเคฐเคšเคจा : เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆो เคญाเค—ों เคฎें เคนोเค—ी:

  1. เคฎाเคจเคธिเค• เคฏोเค—्เคฏเคคा เคชเคฐीเค•्เคทเคฃ (MAT)

  2. เคถैเค•्เคทिเค• เค…เคญिเคฐुเคšि เคชเคฐीเค•्เคทเคฃ (SAT)

เคฆोเคจों เคชเคฐीเค•्เคทाเค“ं เคฎें เคจ्เคฏूเคจเคคเคฎ เค…ंเค•ों เค•ा เคฎाเคจเคฆंเคก เคเคตं เค†เคฐเค•्เคทเคฃ เคจिเคฏเคฎ เค•ेंเคฆ्เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคเคตं เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคจिเคฐ्เคฆेเคถाเคจुเคธाเคฐ เคฒाเค—ू เคนोंเค—े।

NMMSS เคฏोเคœเคจा เค‰เคจ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค เคธुเคจเคนเคฐा เค…เคตเคธเคฐ เคนै เคœो เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เคฎेเคงाเคตी เคนैं เคฒेเค•िเคจ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฐूเคช เคธे เคชिเค›เคก़े เคนैं। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคช्เคฐเคฎुเค–, เคถिเค•्เคทเค• เคคเคฅा เค…เคญिเคญाเคตเค• เคฏเคน เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐें เค•ि เคชाเคค्เคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค†เคตेเคฆเคจ เค•เคฐें เค”เคฐ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐें।

at

National Workshop on Techno-Pedagogy Integration: SCERT Uttarakhand Participation at CIET-NCERT

 National Workshop on Techno-Pedagogy Integration: SCERT Uttarakhand Participation at CIET-NCERT

 

The National Education Policy (NEP) 2020 has placed strong emphasis on making education joyful, experiential, and competency-based through the integration of digital tools, mobile applications, and game-based approaches. In line with this vision, the Central Institute of Educational Technology (CIET), NCERT, New Delhi organized a four-day workshop on the Development of Handbook on Techno-Pedagogy Integration from 16–19 September 2025 at CIET, New Delhi.


This national-level workshop brought together around 40 Resource Persons (RPs) from across India, many of whom are National ICT Awardee teachers, to collaboratively develop a comprehensive Techno-Pedagogy Handbook for school education.

Dr. Angel Ratnabai’s Reflections on the Workshop

During the sessions, Dr. Angel Ratnabai, Associate Professor, CIET-NCERT, appreciated the commitment and expertise of the participants. She highlighted the following key points about the work and contributions made during the workshop:

  • “This handbook will become a living resource for teachers, not a theoretical document. It reflects the collective wisdom of practitioners and experts from across the country.”

  • “The contributions of participants, especially ICT Awardee teachers and resource persons from SCERTs, ensured that every draft was grounded in classroom realities.”

  • “The diversity of participants—from different states, contexts, and experiences—brought richness and inclusivity to the techno-pedagogical models being developed.”

  • “The enthusiasm of the group showed that when teachers come together, they can create innovative solutions that truly align with the vision of NEP 2020.”

Her reflections underscored the value of collaborative knowledge creation and the importance of empowering teachers as leaders in digital transformation.

Representation from SCERT Uttarakhand

Keeping in view work in the field of ICT integration, Ramesh Prasad Badoni, Lecturer, IT Department, SCERT Uttarakhand, was deputed to participate in the workshop as a Resource Person. Alongside him, Manodhar Nainwal, ICT awardee teacher from Uttarakhand, also joined the workshop, further strengthening the state’s contribution to the national initiative.

Participants of the Workshop

The workshop saw enthusiastic participation from 40 experienced educators and ICT experts representing different states and institutions. These participants, along with several other national ICT awardee teachers, contributed their expertise in drafting, reviewing, and finalizing techno-pedagogical integration models.

Workshop Highlights

  • Opening Remarks: The workshop commenced with insightful opening remarks by Prof. Indu Kumar, Head of the Department of ICT, NCERT.

  • Guidance & Coordination: The sessions were directed and coordinated by Associate Professor Angel Ratnabai, CIET-NCERT, along with her dedicated team.

  • Collaborative Development: Resource Persons worked in groups to draft, review, and refine techno-pedagogical integration models for classroom implementation.

  • Future Roadmap: The draft handbook prepared during this workshop will undergo further refinement through pilot trials, with the final version expected by November–December 2025.


Objective of the Handbook

The central aim of the handbook is to provide practical teaching plans that demonstrate how digital resources, interactive tools, and innovative pedagogy can be seamlessly integrated into classroom practices. This will support teachers nationwide in implementing NEP 2020’s vision of technology-driven, competency-based learning.


A Collective Effort for Future-Ready Classrooms

The participation of award-winning teachers and academic experts ensured that the handbook reflects ground-level classroom realities while embedding innovative digital practices. The involvement of SCERT Uttarakhand representatives, alongside national leaders in ICT pedagogy, highlights the state’s commitment to advancing technology-enabled quality education.


This initiative marks another milestone in CIET-NCERT’s efforts to equip educators with 21st-century teaching strategies, ensuring that learners benefit from interactive, engaging, and future-ready classrooms.

The handbook developed during this workshop will serve as a practical guide for teachers and educators across India. Its benefits include:

  • Bridging Pedagogy and Technology
  • Support for NEP 2020 Implementation
  • Enhancing Teacher Competence
  • Promoting Inclusive and Equitable Learning
  • Future-Ready Classrooms
  • Practical and Classroom-Tested


at
Subscribe to: Comments (Atom)

Visitor counter